Ebeveyn Tutumları

Çocuklarınız Sizin Eseriniz

Ebeveyn tutumları. Dünyanın en güzel ve kutsal duygularından biri muhakkak ki çocuk sahibi olmak.
Çocuk sahibi olmak kolay ama anne/baba olmak o kadar da kolay değil. Dünyaya gözlerini yeni açan, savunmasız ve bakıma muhtaç minicik bir bebeğin bütün ihtiyaçlarını karşılamak ve onu büyütüp bir birey haline getirmek zaman zaman külfet olsa da aslında oldukça ehemmiyetli ve kutsal bir görev.

Çocuğunu büyütüp bir birey haline getirmek, cümlesi aslında oldukça önem arz eden bir cümle burada. Çünkü günümüzde ebeveynler, maalesef çocuklarının birer birey olacaklarını unutup onları kendi istekleri doğrultusunda kukla olarak yetiştirmekte. Fakat unutmayın ki çocuğunuz her ne kadar sizin çocuğunuz olsa da kendi başına bir bireydir ve zaten var olan bir mizaçla dünyaya gelir. Ebeveyn tutumları çocuğunuzu yetiştirirken takındığınız tutum ise çocuğunuzun kişiliğini büyük ölçüde etkiler ve hayatı boyunca onun peşinden gider.

Ebeveyn Tutumları Nelerdir?

Mükemmelliyetçi Ebeveyn Tutumu: Mükemmelliyetçi tutuma sahip olan ebeveynler çocuklarına adeta koşullu bir sevgi beslerler. Ancak çocuklarının mükemmel performanslarını gördükten sonra sevgi gösterirler. Ve bu anne/babaların cümleleri genellikle -meli -malı şeklinde biter. Cümlelerinde sürekli bir gereklilik vardır ve çocuklar üzerindeki hedefleri sınırsızdır.

Mükemmelliyetçi Ebeveyn Tutumuna Sahip Ebeveynlerin Çocukları: Mükemmelliyetçi tutuma sahip ebeveynlerin çocuklarında, yetiştirildiği tutumdan dolayı yetersizlik, suçluluk ve sevgiye layık hissetmeme ya da ancak bir şeyler yapmanın karşılığında sevgi alabileceği duygusu gözlemlenir. Bu tutumla yetiştirilen çocuklar koşulsuz sevgiyi tadamazlar. Ayrıca bu çocuklarda ve onların yetişkinliklerinde kendini ifade edememe, sosyal fobi, obsesif kompulsif gibi problemler baş gösterebilir.

Aşırı Hoşgörülü Ebeveyn Tutumu: Ebeveyn, çocuğun isteklerine gereğinden fazla olumlu bir tutum sergiler. Çocuğun her istediği olur. Çocuğa asla hayır denilmez ve gerektiğinde bile olsa ceza ve reddedilme görülmez. Her şey çocuğun elindedir. Bu tutumun benimsenmesinde çocuğun beklenen çocuk olması, tek çocuk olması ya da hasta çocuk olması etkili olabilir.

Aşırı Hoşgörülü Ebeveyn Tutumuna Sahip Ebeveynlerin Çocukları: Bu tutuma sahip ebeveynlerin çocuklarında onların yetişkinliklerinde genellikle benmerkezcilik ve bencillik, saldırganlık, sorumsuzluk, kıskançlık görülebilir. Ayrıca kişilik bozukluklarından narsistlik baş gösterebilir.

Reddedici Ebeveyn Tutumu: Bu tutumda ebeveyn, çocuğu ve onun gereksinimlerini reddeder ve aksatır. Çocuğa sevgi değil aksine düşmanca hisler besler. Çocuğun istenmeyen çocuk olması bu tutumun benimsenmesinde bir etken olabilir.

Reddedici Ebeveyn Tutuma Sahip Ebeveynlerin Çocukları: Bu çocuklar, çocukluk ve yetişkinlik dönemlerinde kaybetme ve güven korkusu yaşayabilir, buna bağlı olarak kaygılı bağlanma stiline sahip olabilirler. Sinirlilik, saldırganlık, intihar bu bireylerde gözlemlenebilir. Ayrıca antisosyal kişilik bozukluğu baş gösterebilir

İlgisiz Ebeveyn Tutumu: Duygu, düşünce, davranış olarak anne-baba çocuğa gereken ilgiyi göstermez. Bu tutuma sahip ebeveynlerde narsist kişilik bozukluğu görülme ihtimali oldukça yüksektir. Ya da anne-baba işkolik, alkolik, depresif olabilir veya eşler arasında problemler olabilir. Ebeveyn tutumları; gördüğünü uygulama, istenmeyen çocuğa sahip olma, erken yaşta çocuk sahibi olma bu tutumun sahiplenilmesinde birer etken olabilir.

İlgisiz Ebeveyn Tutumuna Sahip Ebeveynlerin Çocukları: İlgi görmeyen çocuklar, ilgi çekmek için olumlu-olumsuz elinden gelen her şeyi yapma potansiyeline sahiptir. Ayrıca bu çocuklarda ve yetişkinliklerinde kaçma, kleptomani (çalma), pika sendromu (besleyici olmayan ve gıda niteliği taşımayan maddelerin yenilmesi), enürezis( altını ıslatma) ve enkoprezis (kaka kaçırma) ayrıca kişilik bozukluklarından histrionik kişilik bozukluğu ve antisosyal kişilik bozukluğu görülebilir.

Dengesiz/ Tutarsız Ebeveyn Tutumu: Ebeveynde dengesiz ve tutarsız davranışlar görülür. Bir gün evet dediği bir şeye ertesi gün hayır diyebilir.

Dengesiz/Tutarsız Ebeveyn Tutumuna Sahip Ebeveynlerin Çocukları: Çocuk hangi davranışın doğru hangi davranışın yanlış olduğunu kestiremez. Kurallı ve düzenli bir yaşama alışık değildir. Bir süre sonra çocukta da dengesizlik görülür ve bu çocuklarda ve yetişkinliklerinde aşırı kaygı, yalan söyleme gözlemlenirken borderline kişilik bozukluğu da görülebilir.

Aşırı Koruyucu Ebeveyn Tutumu: Ebeveyn çocuğunu adeta bir ilgi seline boğar. Ve çocuk üzerinde sürekli bir kontrol söz konusudur. Anne/baba aşırı kaygılıdır ve hayatını çocuğa göre yaşar. Yani ailede, çocuk merkezli bir yaşam hakimdir. Bunun bir diğer versiyonu da helikopter ebeveynliktir. Anne/baba çocuğun etrafında resmen dört döndüğü için bu isim verilmiştir. Çocuğun beklenen çocuk olarak uzun yıllar sonra olması, tek çocuk veya çocuğun hasta olması gibi nedenlerden dolayı ebeveynler bu tutuma sahip olabilir.

Aşırı Koruyucu Ebeveyn Tutumuna Sahip Ebeveynlerin Çocukları: Bu tutumla yetiştirilen çocuklar, çocukluklarında ve yetişkinliklerinde sorumsuz, şımarık, ihtiyaçlarını karşılayamaz bir hal alırlar. Ayrıca bu tutumla yetiştirilen çocuklarda yemek yeme sorunu, okul kaygısı, ayrılma anksiyetesi ve bağımlı kişilik bozukluğu görülme ihtimali oldukça yüksektir.

Otoriter Ebeveyn Tutumu: Bu tutumda çocuk sürekli gözlem altındadır. Ebeveynler çocuklarının fikirlerini almayı reddederler. Kurallar her şeyin üstündedir ve sorgulanamaz. Çocuk direkt olarak ondan istenileni sorgulamaksızın yapmaya mecburdur.

Otoriter Ebeveyn Tutumuna Sahip Ebeveynlerin Çocukları: Bu tutumla büyütülen çocuklarda, kurban ya da zorba olma eğilimi oldukça yüksektir. Buna ek olarak tırnak yeme, kekeleme, enürezis ve enkoprezis ve paranoya görülebilir.

Demokratik Ebeveyn Tutumu: Bu tutumu benimsemiş ebeveynlerde, hem ılımlı hem otoriter bir atmosfer hakimdir. Bu ebeveynler ile çocukları arasında karşılıklı bir fikir alışverişi ve saygı vardır. Ayrıca ebeveyn çocuğuna karşı koşulsuz sevgi besler. Aralarında sözlü uzlaşma vardır ve ebeveyn çocuğuna rol model olur.

Demokratik Ebeveyn Tutumuna Sahip Ebeveynlerin Çocukları: Demokratik ebeveyn tutumuyla yetiştirilen çocuklar; saygılı, hoşgörülü, girişken, özgüvenli, sosyal, uyumlu, yenilikçi olurlar.

Unutulmamalıdır ki mükemmel aile yoktur. Çünkü mükemmel insan yoktur. Ama çocuk büyütürken benimsenen tutumlar vardır ve bu tutumların en doğrusu demokratik ebeveyn tutumudur. Ebeveyn tutumları sağlıklı bir kişiliğe sahip bireyler yetiştirmenin yolu demokratik ebeveyn tutumundan geçer.

Ebeveyn Tutumlarını Etkileyen Faktörler

Ebeveyn cinsiyeti
Ebeveynin eğitim durumu
Ebeveynin sosyoekonomik düzeyi
Hazırbulunuşluk
Çocuğun Mizacı

“Siz eşinizi seçebilirsiniz ama çocuğunuz anne/babasını seçemez. Onun için iyi bir anne /baba seçtiğinizden emin olun.”

Ve çocuk sahibi olurken anne/baba olmayı da unutmayalım… Ebeveyn tutumları…

Yazar: Ahsen Şeyda Bulut

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR Duygu Nedir? Duygularımı Nasıl Kontrol Ederim?

-ANKARA PSİKOLOG- -MOXO DİKKAT TESTİ- -ANKARA PSİKOLOG- -İLETİŞİM- -BDT EĞİTİMİ-