Sosyal Biliş Nedir?
Sosyal Biliş, insanların kendi ve sosyal dünya ile ilgili düşünme şekilleri; yargı ve kararlara varırken sosyal bilgileri seçme, yorumlama, anımsama ve kullanma biçimleri.
Otomatik Pilot: Düşük Eforlu Düşünme
Otomatik düşünme: bilinçdışı, kasıtsız, istemsiz ve çabasız eforsuz düşünme.
- Otomatik düşünme önceki deneyimlerimiz ile bağlantı kurarak yeni durumları anlamamıza yardım eder.
- İnsanlar sosyal dünya ile ilgili bilgilerimizi düzenleyen ve şemalar olarak adlandırılan zihinsel yapılardan yararlanırlar.
Şemalar: bir nesne ya da düşünce hakkında zihinde oluşturulan düzenli bilgiler bütündür. Şemalar, insanların sosyal dünya ile ilgili bilgilerini temalar ya da konular çevresinde düzenlemek için kullandıkları ve fark ettikleri, üzerine düşündükleri ve anımsadıkları bilgileri etkileyen zihinsel yapılardır. Sosyal Biliş.
Şemalara Neden İhtiyaç Duyarız?
- Dünyayı anlamlandırmamız, düzenlememiz ve bilgilerimizdeki boşlukları doldurmamız açısından şemaların genellikle çok yararlı olduğunu da unutmamalıyız.
- Bir sürekliliğe sahip olmak ve yeni deneyimleri geçmiş şemalara bağlayabilmek insanlar için o denli önemlidir ki bu yeteneğini kaybedenler kendi şemalarını icat etmek zorunda kalır.
Hangi Şemaları Kullanırız?
Bir karar verirken ya da bir çıkarımda bulunurken en çabuk akla gelen, bellekte en hızlı ulaşılabilir olan bilgilerden yararlanma eğilimindeyizdir. Sosyal Biliş.
Kendi Doğrulayan Kehanet: Birisinin bir diğeri hakkındaki beklentilerinin ona karşı davranışlarını etkilemesi ve onun bu beklentilerle tutarlı bir şekilde davranmasına neden olarak beklentilerin doğru çıkmasını sağlaması.
Zihinsel Süreçler ve Kısayollar
- Yargıya Varmada Sezgisel Kestirme Yol: İnsanların hızlı ve etkin bir şekilde yargıya varmak için kullandığı zihinsel kısayol.
- Mevcut Sezgisel Kestirme Yol: Bir yargının akla en kolay gelen düşünceye dayandırıldığı zihinsel karar kıstası.
- Temsil Edilebilir Sezgisel Kestirme Yol: İnsanların bir şeyi tipik bir vakaya ne kadar benzer olduğu doğrultusunda sınıflandırıldığı zihinsel bir kısayol.
- Temel Oran Bilgisi: Popülasyondaki farklı kategorilere ait üyeleri görülme sıklığı ile ilgili bilgi.
Sosyal Bilişte Kültürel Farklılıklar
- Herkes dünyayı anlamak için şemaları kullansa da şemaların içeriği yaşadığımız kültürden etkilenir.
- Kültür düşünme biçimlerinin hepsini değil, bilinçdışı düşünme ya da şemaları kullanma gibi tüm insanlarda gözlemlenen otomatik düşünme biçimlerini etkiler.
Çözümleyici (Analitik) Düşünme Tarzı
İnsanların çevrelerindeki bağlamı düşünmeden nesnelerin özelliklerine odaklandığı düşünme biçimi.
Bütünselci Düşünme Tarzı
İnsanların genel bağlama, özellikle de nesneler arasındaki ilişkilere odaklandığı düşünme biçimi.
Kontrollü Sosyal Biliş: Yüksek Eforlu Düşünme
Kontrollü düşünme; bilinçli, kasıtlı, istemli ve çaba harcayarak düşünme.
Karşı olgusal düşünme, insanların ucundan kaçırdıkları bir negatif olay yaşadıkları zaman gerçek karşıtı akıl yürütme yapması, yani geçmişteki bir olayı tersine çevirmesi ya da geçmişin bir kısmı farklı olmuş olsa neler olabileceğini düşünmesidir. Sosyal Biliş (Olabilecekleri hayal etmek için geçmişin bir yönünü zihinde değiştirmesi.)
Planlama yanılgısı, geçmişte benzer projeleri zamanında yapmasalar bile insanların bir projeyi ne kadar sürede tamamlayacakları konusunda aşırı iyimser olma eğilimi. (İnsanların kendi yargılarının doğruluğundan çok fazla emin olması.)
Yazar: Aybüke Aydın
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR Zeigarnik Etkisi Nedir ve Nasıl Keşfedildi? – Şizoid Kişilik Bozukluğu – Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu – Antisosyal Kişilik Bozukluğu
-ANKARA PSİKOLOG- -MOXO DİKKAT TESTİ- -ANKARA PSİKOLOG- -İLETİŞİM- -BDT EĞİTİMİ-
