İlişki Bağımlılığı

İlişki Bağımlılığı bireylerin bir kısmının farkında olmadığı bir kısmının ise bilincinde olduğu ve yaşadığı, “sevgili veya eşe bağımlılık” olarak da isimlendirilen “ilişki bağımlılığını’’; bireyin ilişkisine zarar gelmesi, ilişkisini devam ettirememe, sonuna kadar götürememe veya her an terk edilebilme endişesi içinde olma anlamında tanımlayabiliriz.

Normal başlayan ilişkilerde gün geçtikçe ilişki bağımlısı olan birey, içinde bulunduğu ilişkisinin biteceğine, terk edileceğine dair düşüncelere kapılır ve bu düşüncelerin gerçekleşmemesi için bazı davranışlar göstermeye başlar.  İlişki bağımlısı olarak tanımlanabilen bireyler, ilişkisini hayatının odak noktasına getirir ve kendini neredeyse tamamen bu ilişkiye adar. Kendi varlığını yok sayan birey partnerine sanki ebeveyniymiş gibi ebeveyn-çocuk ilişkisi içinde gibi davranır o şekilde ilgi gösterir, onun bedensel ve duygusal tüm ihtiyaçlarını karşılamak için çabalar. “Saçını süpürge etmek, varını yoğunu ortaya koymak” kendi istek ve ihtiyaçlarını 2.plana atan, bağımlı sevgili olarak anılan bireylerde sürekli duyulan cümlelerdir.

Bu nedenle de kendine ve dolayısıyla da ilişkisine bağımlı hale gelir. İlk başlarda mesafe bulunsa da zaman geçtikçe partnerine bağlı olmayı ileri taşıyıp yapışık denebilecek düzeyde partnerine bağımlı hale gelen çiftlerin sosyal çevreleriyle iletişim ve aktivitelerinin giderek azaldığını, aileleriyle ilişkilerini düşük seviyeye indirdikleri görülür. Kimlik-benlik kaybetme ve partnere muhtaç hale gelme gibi olumsuzluklar bu tür ilişkilerin parçalarıdır. Bazı ilişkilerde bu durum evlilikle beraber gelen en yükseğe ulaşma düşüncesiyle kaybolurken, bazılarında evlilikte bağımlılık olarak devam eder.

Partnere Bağımlılık Neden Olur?

İlişkilerinde bağımlılık halinde olan kişilerin hayat hikayelerine şöyle bir baktığımızda sorunun çocukluk döneminden kaynaklandığı görürüz. Örneğin, ihmalkâr ailelerde büyüyen çocukların, yetişkin olduklarında ilişkilerinde bağımlı olmaya yatkın olduklarını gözlemleriz. Bu duruma neden olan şey ise çoğunlukla bireyin sevgi anlayışındaki yanlışlık ve sevgiyi fedakârlık yapmak olarak algılamasından dolayı kaynaklanır. Bu duruma asıl sebep olan duygular; yetersiz olduğunu hissetme, anksiyete-kaygı, aşağılık kompleksi, kaybetme korkusudur. Düşük özgüven ve düşük benlik saygısı gibi olumsuzluklar ilişki bağımlılığına neden olan önemli etkenlerdir.

İlişki Bağımlılığı

Partnere Bağımlılık Belirtileri Nelerdir?

İlişki bağımlılığı, madde bağımlılığına yakın ve benzer belirti ve süreci gösterir. “İnsan bağımlılığı” olarak da tanımlanabilen bu bağımlılığın birçok ayırt edici özellikleri de vardır:

  • Yoğun suçluluk hali
  • Sevgi ve merhamet etme duygularıyla hareket edip insanları kurtarma istek ve güdüsü
  • Yalnız kalma kaygısı
  • Tanıdığı veya tanımadığı herkesin görüşlerini ‘’gereğinden fazla’’ dikkate alma
  • Duygularını anlamada eksiklik
  • Çabaları partneri tarafından görülmediğinde, kabul edilmediğinde veya karşılık alınmadığında hissedilen kırgınlık
  • İstensin veya istenmesin kendinden ödün verme
  • İlişkinin bitmemesi veyahut sürmesi için sağlıksız şekilde bağlılık
  • Partnerden bağımsız şekilde karar vermede zorlanma
  • Günlük rutinlerini partnerle birlikte zaman geçirmek adına aksatma
  • Sosyal yaşantıyı ve etkileşimleri kısıtlama
  • Güven eksikliği
  • İnsanları kontrol altında tutmak için baskıcı davranma
  • Sürekli onaylanma isteğinde ve ihtiyacında olma
  • Kendi hayatını kısıtlama
  • Partnerinin ihtiyaçlarını karşılamak zorunda hissetme

İlişki Bağımlısı Bireylerin Özellikleri Nelerdir?

İlişki bağımlısı bireylerde dışarıdan da gözlenebilen özellikler başlıca şunlardır:

  • Düşük benlik algısı.
  • Her olayı kişisel algılama.
  • Zihnin sürekli gerçek dışı düşüncelere kapılması.
  • Hayır diyememe.
  • Mükemmeliyetçilik.
  • Boyun eğme- bağımsız olamama hali.
  • Benmerkezcilik.
  • Sınır koyamama.

“İlişki Bağımlılığı Halinden Nasıl Kurtulurum?”: İlişki Bağımlılığı Tedavisi

İlişki bağımlısı çiftlerin sosyal yaşamı izole olarak devam ettirdiğinden bu durum hem ilişki hem bireyler adına oldukça yıpratıcıdır. Ayrıca, birbirlerine karşılıklı bağımlı hale gelen partnerlerde, yoğun strese bağlı madde bağımlılığına yatkınlık, anksiyete, depresyon ve fiziksel ağrı gibi olumsuzlukların sonucunda partnerlerde bağımlı ilişkiden kurtulma isteği yaratır. Bu noktada ise akıllara gelen soru “İlişki bağımlılığı geçer mi?” olacaktır. Düşünülenin aksine bu imkânsız değildir. Uzun bir süreçte bu olumsuzluklardan dolayı zarar görmeye başlayan birey kendi isteği doğrultusunda bir uzmana danışacaktır.

Uzmanın uygulayacağı duygusal bağımlılık testi, ilişki bağımlılığı testi olarak da bilinen Spann-Fischer İlişki Bağımlılığı Ölçeği, Karşılıklı Bağımlılık Belirleme Ölçeği gibi bazı psikometrik testler ile bu durumun altında yatan sebeplere ve davranış örüntülerini ortaya çıkaracak, ardından ortaya çıkan belirtileri de benzerlik gösterdiği gibi tedavisi de paralel olacaktır. Madde bağımlılığı tedavisine benzer tedavi programları ile bireyler ilişki bağımlılığı halinden kurtulacaktır.

İlişki Bağımlılığı İçin Uygulanan Tedavi Yöntemleri

 Bağımlılık tedavisi başlığı altında da uygulanabilecek çeşitli yöntemler:

  • Bireysel terapi: (EMDR terapisi, B.D.T (Bilişsel Davranışçı Terapi))
  • Resim terapisi
  • Grup terapisi
  • Müzik terapisi
  • Spor terapisi

Yazar: Büşra ERTAŞ

İnstagram: @bsraertas

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR Aile İçi İletişim Nedir ve Aile İle Çocuk İletişimi

-ANKARA PSİKOLOG- -MOXO DİKKAT TESTİ- -ANKARA PSİKOLOG- -İLETİŞİM- -BDT EĞİTİMİ-